Terugblik congres ‘30 jaar Korsakov Centrum - diagnostiek, behandeling en zorginnovatie’
Vrijdag 29 november 2019 vond in Nijmegen het jubileumcongres plaats, waarmee Vincent van Gogh het 30-jarig bestaan van het centrum vierde.
Tijdens dit symposium lieten een aantal gerenommeerde sprekers, vanuit verschillende invalshoeken (psychiatrie, neuropsychologie, neurologie en verpleeghuiszorg) hun licht schijnen op alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen.
Drs. Cynthia Vogeler, directeur van het Korsakov Kenniscentrum (KKC), trad op als dagvoorzitter. Dr. Serge Walvoort en prof. dr. Roy Kessels van het Korsakov Centrum van Vincent van Gogh voor geestelijke gezondheid startten het congres met een historisch overzicht, waarin 30 jaar Korsakov Centrum de revue passeerde. In vogelvlucht werd, vanaf de oprichting in 1989 door dr. Arie Wester (zaliger), enkele belangrijke mijlpalen aangestipt. Zoals in 2009 de start van behandeling voor cliënten met alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen, de innovatieve thuisbehandeling, vroegsignalering in de keten en het behalen van de Topklinische erkenning in 2013 en 2017. Tot slot werden de eigen gepubliceerde wetenschappelijke artikelen van het Centrum kort belicht en vooral de impact hiervan op de internationale wetenschappelijke literatuur op het gebied van Korsakov en alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen.
Vervolgens werd in een aantal zeer interessante lezingen de state of the art rondom alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen in brede zin besproken. Dr. Jane Marshall van de South London and Maudsley NHS Foundation Trust (Verenigd Koninkrijk) ging in op de Wernicke-encefalopathie en de noodzaak tot een tijdige behandeling met thiamine in deze fase, ook bij mensen met een alcoholverslaving die een risicogroep vormen. De daaropvolgende lezing van prof. dr. Pierre Maurage van de Université Catholique de Louvain-la-Neuve had als onderwerp de sociaal-cognitieve functies die bij mensen met een alcoholgerelateerde stoornis verstoord zijn, waaronder het vermogen je in anderen te plaatsen en om emoties te kunnen herkennen. Deze functies zijn uitermate belangrijk voor de sociale vaardigheden in het dagelijks leven.
Dr. Arnt Schellekens van het Radboudumc en NISPA besprak vervolgens de noodzaak om verslaving te leren begrijpen vanuit de Research Domain Criteria (RDoC). RDoc is een kader om psychische stoornissen te onderzoeken op basis van neurowetenschappelijke inzichten en genetica, in plaats van enkel classificerend systeem zoals de DSM. Drs. Klaas Arts (werkzaam bij het Korsakov Centrum van Vincent van Gogh en bij Pro Persona) presenteerde een historisch overzicht van het concept ‘Korsakov’, met de nadruk op de conceptuele verwarring die in de loop der tijd is ontstaan en de noodzaak voor heldere criteria voor het korsakovsyndroom, waarvoor hij in deze presentatie al een voorzet gaf.
Dr. Erik Oudman van het Korsakov Centrum Slingedael stond stil bij de sociaal-cognitieve functies van mensen met het syndroom van Korsakov, met aandacht voor de relevantie hiervan voor de interactie tussen patiënten.
Het opsporen van cognitieve stoornissen bij (alcohol)verslaving stond centraal in de lezing van Carolien Zeetsen-Bruijnen, MSc van het Korsakov Centrum van Vincent van Gogh en van NISPA. Zij presenteerde recente onderzoeksresultaten van haar studie naar de Montreal Cognitive Assessment (MoCA) en concludeerde dat dit een bruikbaar instrument is in de verslaving, zij het dat interpretatie met de nodige voorzichtigheid moet gebeuren.
Tot slot gaf Iris Aaftink, MSc van het Korsakov Centrum van Vincent van Gogh, een lezing over prestatievaliditeit bij mensen met alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen. Hierin liet zij zien dat twee specifieke prestatievaliditeitstests, de Visuele Associatie Test – Extended en de Test of Memory Malingering, geschikt zijn binnen deze populatie, maar de Amsterdamse Korte Termijn Geheugentest niet bruikbaar is.
Al met al was het een zeer geslaagde dag, die ook aanleiding gaf tot interessante vragen en discussie vanuit verschillende invalshoeken en disciplines.
Accreditatie
Toegekende accreditaties:
- FGzPt - Klinisch Psycholoog & Klinisch Neuropsycholoog: 7 punten
- NVVP - Psychiaters: 5 punten
- VSR - Verpleegkundig Specialist: 5 punten
- V&V - Praktijkverpleegkunde: 5 punten
- V&V - SPV: 5 punten
- NAPA - Physician Assistants: 5 punten
- VVGN - Nascholing Verslavingsgeneeskunde: 5 punten
Presentaties
- 30 jaar Korsakov Centrum, een historisch overzicht van kliniek naar preventie | Prof dr. Roy Kessels & dr. Serge Walvoort:
- Prevention is better than cure | Prof Jane Marshall, South London and Maudsley NHS Foundation Trust
- Beyond cognition, considering emotional and interpersonal impairments in alcohol-related disorders | Prof Pierre Maurage, UCL Louvain la Neuve
- Op zoek naar de graal, behandelinnovatie bij alcoholverslaving | Dr Arnt Schellekens, Radboudumc & NISPA
- Het syndroom van Korsakov, op weg naar diagnostische criteria | Drs Klaas Arts, Vincent van Gogh voor geestelijke gezondheid & Pro Persona
- Cognitieve en affectieve functies van mensen met het syndroom van Korsakov | Dr Erik Oudman, Lelie Zorggroep Slingedael
- Opsporen van cognitieve disfuncties bij verslaving | Drs Carolien Zeetsen-Bruijnen, Vincent van Gogh voor geestelijke gezondheid & NISPA
- Prestatievaliditeit bij alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen | Drs Iris Aaftink, Korsakov Centrum