ACS-screener

Door het langdurig nuttigen van teveel alcohol lopen cliënten een grote kans om ondervoed te raken omdat zij simpelweg te weinig voedingsstoffen binnen krijgt. De eetlust vermindert en er ontstaat een kans op ondervoeding. Deze cliënten slaan regelmatig maaltijden over. De calorieën worden namelijk voor het grootste deel uit de drank gehaald.

Symptomen die kunnen wijzen op een voedingstekort zijn onder meer gewichtsverlies, verminderde spiermassa, een dunne en droge huid, lusteloosheid en vermoeidheid, dunne ontlasting.

Signalen kunnen zijn, het overslaan van maaltijden, het nuttigen van vloeibare maaltijden, het ontbreken van voedingsmiddelen in de woning, een lege koelkast, ongebruikte of beschimmelde potten of pannen.

De symptomen zijn per oogbewegingsstoornis verschillend, maar er is over het algemeen sprake van een mindere beweeglijkheid van de ogen en een afwijkende oogstand. Zo kunnen de ogen bijvoorbeeld 'wiebelen' of juist naar buiten staan

Nystagmus is het ritmisch heen en weer bewegen van de ogen. De aandoening staat ook wel bekend als wiebelogen of trillende ogen. Cliënten met nystagmus hebben een slecht zicht en zien weinig diepte.

Bij een oogbewegingsstoornis heeft iemand moeite om doelbewust de ogen te bewegen. Cliënten vinden het lastig om de ogen van links naar rechts te draaien; zij bewegen het hoofd mee als ze een voorwerp horizontaal moeten volgen.

Achteruitgang van de kleine hersenen door alcoholgebruik (alcoholische cerebellaire degeneratie) is een van de meest voorkomende vormen van achteruitgang van de kleine hersenen. 
Alcoholische cerebellaire degeneratie begint meestal met wankelend lopen. Patiënten staan ‘wankel’ op de benen of vertonen een breed gangspoor (zeemansbenen). Daarbij staat iemand met de voeten wijd uit elkaar en worden de voeten tijdens het lopen op een onsamenhangende en onregelmatige manier neergezet.

Alcoholische cerebellaire degeneratie kan leiden tot problemen met het evenwicht of de coördinatie van bewegingen. Andere veelvoorkomende symptomen zijn trage, ongecoördineerde bewegingen, slikproblemen, trillende handen en bovenstaande loopstoornissen.

Er is sprake van mentale veranderingen als iemand zich anders gaat gedragen of anders reageert dan eerst. Sommige cliënten krijgen veel meer last van emoties of ze worden impulsief: ze denken niet meer na voordat ze iets doen.

Bij een geheugenstoornis heeft iemand problemen met het onthouden en opslaan van informatie. Signalen kunnen zijn, herhalingen, aarzelingen, inconsistenties (gebrek aan samenhang) en het head turning sign (de cliënt draait bij elke vraag zijn hoofd in de richting van de mantelzorger, om het gegeven antwoord te verifiëren, of om de mantelzorger het antwoord te laten geven). De cliënten kan vaak niet correct vertellen over recente gebeurtenissen.

Bij zelfverwaarlozing besteden cliënten geen aandacht (meer) aan de eigen dagelijkse verzorging. Ze vinden het simpelweg niet belangrijk om er verzorgd bij te lopen. Het gevolg is dat cliënten zichzelf niet wassen, vuile kleren dragen en het bed niet verschonen.

Decorum is in feite een ander woord voor fatsoen. Bij decorumverlies treedt verlies aan decorum op zonder dat de patiënt zich er van bewust is. Cliënten schamen zich dan zelfs bij wildvreemden niet langer voor bijvoorbeeld hun braaksel, naaktheid of ontlasting. Het is een ernstige vorm van onaangepast gedrag, waarvan de cliënt geen benul heeft dat hij/zij dat vertoont.

Als iemand niet zonder meer kan aangeven welke dag van de week het is, hoe laat het ongeveer is of waar hij zich op dit moment bevindt, is er sprake van desoriëntatie in tijd en/of plaats. De begrippen tijd en plaats zijn bij deze cliënten ontregeld. Dit kan zorgen voor verwarring, soms zelfs chaos in iemands hoofd.

Een persoonlijkheidsverandering of gedragsverandering ontstaat meestal niet zomaar. Vaak is er al langer sprake van afwijkingen in gedrag of opvattingen. Cliënten zijn bijvoorbeeld prikkelbaarder of neerslachtiger dan anders of ze worden juist steeds apathischer en onverschilliger. De omgeving merkt deze veranderingen vaak eerder op dan de cliënt zelf.  

Het premorbide functioneren is het functioneren vóór het ontstaan van de klachten; dit kan ingeschat worden aan de hand van opleidings- en beroepsgegevens.

Confabulaties zijn foutieve herinneringen of uitspraken, die incongruent (niet in overeenstemming) zijn met de huidige situatie en die (meestal) onbewust optreden bij patiënten met amnesie (geheugenverlies), zoals bij patiënten met het syndroom van Korsakov, waarbij er geen intentie is om te liegen

Is een cliënt niet in staat nieuwe informatie vast te houden? Bijvoorbeeld het onvermogen zich na vijf minuten drie voorwerpen* te herinneren, of het herinneren wat gisteren gebeurd is dan heeft hij/zij moeite met het inprenten van nieuwe informatie.

*Noem 3 onsamenhangende woorden bijvoorbeeld, kerk, tulp en appel, vraag deze woorden te onthouden en vraag na 5 minuten de woorden te herhalen.

Is iemand niet in staat zich algemene feiten of gebeurtenissen te herinneren die hij/zij vroeger wel kende? Kan een cliënt belangrijke feiten benoemen uit het acht uur journaal van gisteravond of belangrijk feiten uit het nieuws of de krant. Een andere vraag kan zijn, wie is de minister president van Nederland? en wie was dat daar voor?

Kan een cliënt geen antwoord geven op dergelijke vragen, dan heeft iemand problemen met het herinneren van informatie.

Ben er bewust van dat cliënten deze tekortkomingen soms kunnen verbloemen. Vaker wordt gehoord; "ik ben niet zo bezig met het nieuws", "ik onthoud al die ellende niet", "ik heb geen krant of ik kijk niet naar het journaal", "ik houd mij niet bezig met de politiek"

Iemand kan afwisselend helder en suf. Het kan zijn dat u net op bezoek komt als de patiënt wel helder is. Dan merkt u niets. Hij gedraagt zich heel anders dan u van hem gewend bent, zegt of doet dingen, die hij normaal nooit zou zeggen of doen. Hij weet niet meer waar hij is en wat hij daar doet. Soms herkent hij u niet, of ziet u aan voor iemand anders.

Als hij niet helder is kost het moeite contact met hem te maken. Hij kan zomaar in slaap vallen tijdens het gesprek, of juist heel opgewonden en wakker zijn. Hij reageert niet goed op wat u zegt, begint soms heel ergens anders over en is daarin voor u niet goed te volgen. Hij is niet altijd even duidelijk te verstaan. Hij kan erg angstig zijn, zelfs verbijsterd overkomen. Hij friemelt vaak aan de dekens.

Afasie kenmerkt zich door woordvindingsproblemen en het niet herkennen van taal.

Bij apraxie kan een cliënt bepaalde alledaagse handelingen niet uitvoeren. Iemand weet dan niet wat hij/zij moet doen als hem/haar wordt gevraagd de knopen van de jas open te maken of aan het oor te krabben.

Bij visuele agnosie herkent een cliënt bepaalde voorwerpen niet. Een beschrijving geven van bijvoorbeeld een doos met tissues of iets anders in de ruimte lukt dan niet.

Een cliënt met een stoornis in de uitvoerende functies heeft moeite met zaken als plannen, organiseren en abstraheren. Een boodschappenlijstje maken kan voor deze cliënten al heel moeilijk zijn.